Deze discussie heeft geleid tot een Babylonische spraakverwarring: Sions
heuvel (locatie?), Sions
berg (heuvel?, straatnaam?, horecagelegenheid?), Sions
hof (horecagelegenheid na 1930). Waar gaat het hier om?
De tekst op deze foto spreekt van het terras van 'café-restaurant Sions
berg'. Laten we eens beginnen met de mogelijke locatie.
Vanwege het veranderen van tal van gemeentegrenzen is dat nog niet zo eenvoudig. Het gebied waarom het gaat, ligt in een toentertijd verlaten streek waarover op het internet weinig te vinden valt. Het werd deels begrensd door de toenmalige gemeenten Nijmegen, Berg en Dal, Ubbergen, Groesbeek en Hatert. Het was een zeer schaars bewoonde streek, heuvelachtig, bosrijk, eenzaam, grenzend aan het Reichswald ('Nederrijkswoud') van het toenmalige Pruissen. De heuvels werden al in de negentiende eeuw benoemd als 'berg' (zie plattegronden uit het eind van de negentiende eeuw) en als zodanig is de huidige Zevenheuvelenweg dus een correctie op de misplaatste trots van toen. Al waren al die 'bergen' natuurlijk wel een geweldige trekpleister voor toeristen uit de polder.
De weg tussen Nijmegen en Groesbeek was daar toentertijd de belangrijkste verbinding naar Duitsland. Langs het traject bevonden zich weinig huizen en al helemaal geen dorpen. Ten noorden van de weg lag met een handvol keuterboerderijtjes de buurtschap De Ploeg, die (veel later) gemeentelijk zou worden ingedeeld bij het meer oostelijk ontstaand dorp Heilig Landstichting. Zuidwestelijk lag het sanatorium Dekkerswald en verder was er vooral bos. Zoveel bos, dat gidsen niet overbodig waren als je de natuur in trok. Zelfs als je er woonde, kon je in het begin verloren lopen. (De gemeente Berg en Dal beschikte voor toeristen over gidsen; zie ook de link naar de herinneringen van dr. W. Theunissen uit 1942, hieronder).
Terugkerend naar 'Sions
berg': alles dat verwijst naar een hotel-café-restaurant Sions
hof, kan worden uitgesloten. Dit betreft namelijk een gelegenheid die op 26 juli 1930 door ene J. Theunissen werd geopend aan de Groesbeekseweg. Het hotel, dat bij opening in het bezit was van twintig kamers met warm en koud stromend water, was gelegen tegenover het klooster op de Neboheuvel (Nebo nr. 2). Ter linkerzijde lag het aan de hoofdingang(sweg) naar de Heilig Landstichting, ter rechterzijde aan de toegangsroute naar het gehucht, maar nu de gericht in aanbouw zijnde wijk Meerwijk.
https://studiezaal.nijmegen.nl/ran/_res ... &sortering. Het
Adresboek voor Nijmegen en omliggende dorpen noemt in 1932 ene J.G. Theunissen, hotel-cafe-rest. Sionshof,
Groesbeekseweg 302A, tel. 3364; aanpalend woont W. Theunissen, Groesbeekseweg 302b, zonder telefoon. In 1940 blijkt het adres van Sions
hof te zijn omgedoopt tot
Nijmeegsche Baan 53.
Als Sions
hof als mogelijke locatie afvalt, moet er dus elders gezocht worden..
De posting hierboven spreekt zonder uitleg van een café Sions
berg, dat zou zijn afgebroken omstreeks 1925 en dat op de voormalige Bakkersberg lag. De Bakkersberg werd omstreeks 1909 omgedoopt tot Sionsberg, toen het landgoed werd aangekocht door de Stichting Sionsberg. Dit was het geesteskind van een mevrouw Vroomans-Leclerq, die zich had voorgenomen drie 'tempels' te bouwen voor het katholieke geloof en wel in Rome, Hyeres (FR) en bij Nijmegen. Op die laatste locatie moest het Nederlandse RK-geloof worden gecentreerd met de bouw van een Nieuw Heilig Land dorp.
http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?c ... 21%3Aa0044.
Parallel aan haar plannen liepen korte tijd later die van de geestelijke Suys, rector van het sanatorium Dekkerswald. Hij kwam met een Heilig Landstichting. Ondanks tal van conflicten kwam het begin januari 1913 tot een fusie.
http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?c ... 21%3Aa0070
Uit het krantenbericht blijkt, dat er aan de weg tussen Nijmegen en Groesbeek een naar Sint Steven (de heilige Stephanus) vernoemde uitzichtstoren zal worden gebouwd, nl. op de heuvel bij Halfweg. Die heuvel zal voortaan Metavia heten. De 'toren' was niet zeer hoog, omdat er sowieso reeds een weids uitzicht was op de heuvel.
http://www.gelderlandinbeeld.nl/beeldba ... sbeekseweg Zie ook:
http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?c ... 21%3Aa0070.
Waarschijnlijk ten gevolge van de plannen voor een katholieke stichting/bedevaartsoord in het gebied, vestigde in april 1913 zich ene J. Theunissen met een café/uitspanning op een volgende heuvel, die toen net was omgedoopt tot Sionsberg (PGNC 1913.04.20).
https://studiezaal.nijmegen.nl/ran/_res ... &sortering. Het is niet zeker of Theunissen zijn café meteen 'Sionsberg' noemde, of dat 'Sionsberg' als locatie werd aangegeven. Het
Adresboek van Nijmegen e.o. van 1920 noemt het adres Sionsberg B 234, Meerwijk. Deze locatie fungeert tevens als publiek telefoonstation, tel. 1127. (Op zon- en feestdagen geen dienst, op werkdagen van 8-21 uur, hetgeen zou kunnen stroken met de openingstijden van het café). Verschillende krantenberichten noemen 'het café Theunissen op de Sionsberg', zoals dit uit 1923:
http://leiden.courant.nu/issue/LC/1923- ... n/0/page/7.
Met de huidige internetmogelijkheden is niet te bewijzen dat het bij 'café-restaurant Sionsberg' gaat om wat oorspronkelijk het 'café Theunissen' was, maar het is waarschijnlijk. Als er meer horecagelegenheden op de Sionsberg zouden zijn geweest, had dat toch enige weerklank moeten hebben gehad in de adresboeken, telefoonboeken of de pers. Noch Delpher, noch 'Nijmegen' of andere Gelderse bronnen, reppen hiervan. Het lijkt erop, dat 'Theunissen' de enige was op de Sionsberg.